News

U Kyaw Tint Swe, Union Minister for the Office of the State Counsellor and Leader of Myanmar Delegation to the 75th Session of United Nations General Assembly delivers statement at high-level General Debate

The leader of the Myanmar delegation and Union Minister for the Office of the State Counsellor, U Kyaw Tint Swe, delivered a statement via video link at high-level General Debate of the 75th Session of the United Nations General Assembly held on 29 September 2020 at the United Nations Headquarters. In his statement, the Union Minister stressed the importance of multilateralism to overcome the COVID-19 pandemic and to develop the United Nations into an organization that everyone wants.

He apprised the Assembly of the Myanmar Government's efforts in fighting against the pandemic adhering to the principle of “leaving no one behind”, bringing sustainable peace and national reconciliation, genuine democracy, and inclusive development for all peoples in Myanmar and addressing the complex situation in Rakhine State including the issue of accountability in line with domestic judicial system.

The Myanmar delegation leader's full statement is as follows:

Mr President, Distinguished Delegates, Ladies and Gentlemen,

Let me begin by extending my warm congratulations to His Excellency Mr Volkan Bozkir on his election as President of the 75th session of the United Nations General Assembly.

As we speak today, the entire world is waging war against our common enemy, the COVID-19 global pandemic. This global pandemic has forced all of us to reassess our way of life as individuals and as communities and to reconsider our standard modes of operation. This 75th General Assembly is being held virtually. It is indeed humbling that an invisible virus has taken nearly one million lives, disrupted economies, livelihoods, and torn asunder the social fabric of peoples all over the world. This global pandemic also lends itself as a test of the state of multilateralism. To overcome this pandemic an unprecedented scale of global cooperation is required. Therefore, it is only apt that this year's theme is “The Future we want, the United Nations we need: reaffirming our collective commitment to multilateralism — Confronting COVID-19 through effective multilateral action”.

Role of Multilateralism and the United Nations we want

Mr President,

In a time of the greatest need for global cooperation, multilateralism has been placed itself under strain by the rise of unilateralism and protectionism. This has in some respects been worsened in the wake of the COVID-19 outbreak by rising geopolitical rivalry and competition. This creates uncertainty.

It is now, more than ever, that we need to strengthen rules-based multilateralism, to collectively overcome the exceptional challenges we face, and to mitigate their impact on weaker nations and vulnerable peoples. Failure to do so would impact the social stability of countries and place added burdens on the United Nations.

Despite the worrisome trend of statements that undermine multilateralism, we fail to see an alternative to the United Nations. Indeed, we are not looking for one. The UN represents our joint efforts to improve the situation of hundreds of millions of human beings around the world through the promotion of peace and stability, sustainable development, a culture of justice, legality, and rule of law. Through effective multilateral actions, lives can be saved, health improved, and security experienced by many more.

This said, we need to work together to develop the United Nations into an organization that we all want. It must be an organization that nations can turn to in times of need. It must remain a true beacon of hope for developing countries.

In the area of human rights promotion and protection, the United Nations should ensure that its mandate holders adhere strictly to the principles of independence, impartiality and integrity in the exercise of their duties. It must avoid double standards scrupulously, in particular towards Member States that have to bear troublesome legacies, very often as a result of a colonial past. Equality of states must be respected, regardless of the extent of their material wealth and political influence.

Myanmar and COVID-19

Mr President,

The COVID-19 global pandemic has overwhelmed even resource-rich countries. It represents a formidable task for a developing country like Myanmar. Myanmar has taken a Whole-of-Nation approach in mobilizing the strength of its people through volunteerism and sharing spirit in the fight against the pandemic.

These measures proved successful in coping with the first wave of the virus but at present we are facing the challenge of a second wave. The Government has been making parallel efforts both in protecting public health and mitigating the economic impact by implementing its COVID-19 Economic Recovery Plan (CERP). Despite the risk of virus import, we are bringing back all our citizens and migrant workers who are facing difficulties in foreign countries where they have no access to social protection.

Pursuing the principle of “Leaving no one behind”, Myanmar's response to the pandemic covers all vulnerable segments, especially IDPs, persons with disabilities, and low-income workers. To that end, the Government adopted an Action Plan for the control of COVID-19 at IDP camps that includes measures to raise awareness of the guidelines for pandemic prevention and to establish necessary measures to prevent and control the pandemic among internally displaced persons. To date those have been no serious outbreaks in any camp.

Pandemic and Conflict

Mr President,

Terrorism remains a global and transnational threat. In the interest of sustainable peace and stability, we need to continue to combat terrorism in all its forms and manifestations. This is an absolute need that must not be allowed to be obfuscated by spurious issues. Conflict and insecurity negatively affect peace. Paving the road for sustainable development often requires a deep understanding of root causes and unconventional threats.We welcome the Secretary-General's global ceasefire appeal which will contribute to peace and stability in conflict areas and encourage solidarity to overcome our common enemy, COVID-19. In response to this appeal, Tatmadaw, Myanmar's Armed Forces declared a ceasefire from 10 May to 31 August 2020. It also announced that the ceasefire will be applied in all areas except where terrorist groups have taken position. This ceasefire has been extended to 30 September 2020.

The Government has also invited all ethnic armed organizations to work together for the prevention of the spread of COVID-19 in those areas which are not yet under total Government control. This kind of cooperation contributes to confidence-building between state institutions and the ethnic armed organizations. Despite the temporary disruption of commercial flights to Rakhine State, the Government continues to ensure health and humanitarian assistance to all affected communities without discrimination.

Mr President

It has been a little over four years since the peaceful transfer of State responsibilities to the first elected civilian Government. This has ended over five decades of absolute military rule but it is only the beginning of our people's long journey towards a fully democratic Myanmar. We are treading carefully towards a different direction than known the past half a century. In just over a month from now, the people of Myanmar will go to the polls again. We have successfully put in place a political system that relies on ballots instead of bullets.

Every country undergoing democratic transition passes through difficult times. Myanmar is no exception. We are still struggling with numerous challenges including continued ethnic armed conflicts, old and new complex issues in Rakhine State, and, on top of it all, the challenges posed by the COVID-19 pandemic.

Over the past four years, our Government has made an all-out effort within the space permitted by the 2008 Constitution to fulfill our people's dream of their inherent right to live in peace and security, with fundamental freedoms, and assured fruits of development.

The people of Myanmar have started to enjoy the freedom of democratic rights but it is only when the existing 2008 Constitution can be revised, that we will be able to ensure the full democratic rights of our people. Although it is not possible to meet all the high expectations of all the people in such a short time, there are visible improvements in many areas including health, education, infrastructure, socio-economic development, and good governance.

Peace Process

Mr President,

In a multi-ethnic country like Myanmar, making unity out of diversity is a great challenge. The Government is striving for sustainable peace, genuine national reconciliation and all-round development.

It is the aim of the NLD Government to hold political negotiations with all ethnic nationalities that we might bring the seven-decade history of internal strife to a conclusion and achieve durable peace. To that end, the Government has successfully convened four sessions of the Union Peace Conference, also known as the 21st Century Panlong Conference. As a result, the third part of the Union Accord, which includes basic guiding federal principles for the future of the Union, has been signed by the participating delegations. These principles will define the path that will be followed, regardless of which Government might be at the helm, towards the building of a Democratic Federal Union.

Rakhine State

Mr President,

When the NLD civilian Government took office in March 2016, it identified key priorities to be addressed. These included the complex situation of Rakhine State. Colonial cross-border migration and cycles of inter-communal violence have sowed deep-rooted mutual mistrust and fear between the different communities in Rakhine State.

Acknowledging that a holistic and comprehensive approach was needed to ensure sustainable peace, in Rakhine State, the Central Committee for the Implementation of Peace, Stability, and Development in Rakhine State was established in May 2016. This effort was supplemented by the creation of the Advisory Commission under the late Dr Kofi Annan, one time Secretary-General of the UN, who has left us a legacy of 88 recommendations towards finding sustainable solutions to the demanding issues in Rakhine State.

Despite the multiple challenges, the Government is committed to lay down a sustainable foundation for peace, stability, and development for all persons in Rakhine State. A ministerial-level committee was set up to implement the recommendations of the Advisory Commission. This committee has selected five priority areas: issues of citizenship, freedom of movement, closure of IDP camps, education, and health care services. Its activities continue to the present day within the limitations of the COVID pandemic and the on-going internal armed conflict ignited by the Arakan Army(AA) in Rakhine State.

Developments in Rakhine State

Mr President,

The Government shares the concern of the international community over the situation in Rakhine, in particular the suffering of all communities affected by armed conflicts. To resolve the issue, our Government focussed on the following areas: humanitarian situation, repatriation, resettlement, reconciliation, and development.

Humanitarian Situation

Despite the challenges posed by the internal armed conflicts in Rakhine State, the Government has scaled up its efforts to grant humanitarian access to International Organizations including the World Food Programme (WFP) and the International Committee of the Red Cross (ICRC), to provide food and emergency items to affected persons in Rakhine and Chin States. The Government and the ICRC drew up an action plan to prevent and control the spread of COVID-19 in Rakhine State, including in new and old Internally Displaced People's camps. The WFP has resumed regular distribution of food supplies and other activities such as nutrition interventions for vulnerable communities in Rakhine State. The people have benefitted from the generous support of the UN Country Team and other development partners in these efforts.

Bilateral Repatriation Process

Our commitment to receive verified returnees in a voluntary, safe, and dignified manner under the bilateral agreement reached with Bangladesh in November 2017, remains steadfast. We invite the Government of Bangladesh to show its genuine political will to cooperate, by strictly adhering to the terms of the signed agreements. Bilateral cooperation is the only way that can effectively resolve the repatriation issue between Myanmar and Bangladesh. May I say this – Should Bangladesh commit itself to the bilateral process it will find Myanmar a willing partner. Pressure tactics will be futile. Myanmar does not react well to pressure. Myanmar's policy is to maintain friendly relations with all its five neighbours. We want to be good neighbours with Bangladesh, bound in a zero tolerance policy towards terrorism, not merely in words but in deeds. By so doing we will be upholding the national interests not just of our two countries but the region as a whole. Both the terrorist group ARSA and the terrorist insurgent group AA have used Bangladeshi territory as a sanctuary. Efforts to prevent ARSA and its supporters in the camps of Cox's Bazar from hampering the bilateral repatriation process, through threats, violence or other illegal conduct also need to be strengthened as such activities pose a risk to both Bangladesh and Myanmar.

Although bilateral repatriation has not yet started, more than 350 displaced persons from Cox's Bazar camps have returned to Rakhine State on their own volition through unofficial channels.

Resettlement

Myanmar is engaging with different actors in its efforts to create a conducive environment in Rakhine State for the prospective returnees from Bangladesh. In this regard, we have extended our trilateral agreement with the UNDP and UNHCR till June 2021 to facilitate the implementation of our bilateral agreements with Bangladesh.

UNDP and UNHCR teams have worked independently to assess immediate needs in over 120 villages. The Government has approved 75 'Quick Impact Projects' (QIPs), as termed by the UN, relating to community infrastructure, skills training, and income-generation. With the advent of the pandemic, their efforts are now naturally focussed on raising awareness of COVID-19 prevention within the communities. The Government is also working with ASEAN's Coordinating Centre for Humanitarian Assistance on Disaster Management (AHA Centre). At the time of repatriation, the ASEAN assessment team will be in the field to assess the process. This should enhance the trust and confidence of the returnees. In July this year, Myanmar and ASEAN identified and endorsed four joint projects: 1) improving access to information to facilitate the repatriation process; 2) capacity-building for the verification process at the reception centres; 3) provision of agriculture equipment; and 4) livelihood-recovery programme.

Accountability and Reconciliation

Mr President

We share the concern over the allegations of human rights violations in Rakhine State and take them seriously. During the public hearing before the International Court of Justice in December 2019, the State Counsellor Daw Aung San Suu Kyi reaffirmed that if war crimes or human rights violations have been committed, they will be investigated and prosecuted by Myanmar's criminal justice system. This is our right, our obligation and our commitment, and it is important for vital domestic processes linked to constitutional reform and peace in Myanmar.

In pursuit of accountability, the Government established the Independent Commission of Enquiry (ICoE) in July 2018, which submitted its final report to the President in January 2020. Based on these findings, the Union Attorney-General is conducting ongoing investigations of allegations against civilian perpetrators.

Furthermore, the Office of the Judge Advocate-General (JAG) announced on 15 September 2020 that a third court-martial concerning alleged human rights violations in Rakhine in 2017 will start before the end of 2020. It concerns the villages of Chut Pyin and Maung Nu. The State Counsellor mentioned in her statement before the International Court of Justice in December 2019 that events in these two villages were among the 12 most serious incidents in Rakhine in 2016-2017. The ICoE final report identified them as the gravest on its list of 12-13 incidents. This is also alleged by United Nations and civil society reports. It is therefore significant that there will be a court-martial for these incidents as it confirms Myanmar has the will to ensure accountability for the most serious allegations.

Earlier, the two court-martials concerning Inn Din and Gutarpyin saw the conviction of 13 officers and soldiers, for crimes in two villages on the list of 12 serious incidents mentioned by the State Counsellor. Let me repeat her statement of regret at the early release of those convicted in the Inn Din case. I am confident that in subsequent cases there will be no such premature release of convicted persons. With a third court-martial, we could see within the next several months an increase in the total number of officers and soldiers convicted for Rakhine 2017 crimes. In this century, there are very few countries that hold their own officers and soldiers accountable for international crimes even in conflict which has seen a much higher number of deaths than the internal armed conflict in Rakhine.

It is noteworthy that the Judge Advocate-General of Myanmar will not stop with the third case. In his announcement on 15 September 2020, he also stated that an investigation of possible wider patterns of violations in the region of northern Rakhine in 2016-2017 has started. Such alleged regional patterns of conduct could include, for example, “inadequate distinction between civilians and ARSA fighters, disproportionate use of force, failure to prevent plundering or property destruction, or acts of forcible displacement of civilians”. These possible patterns of conduct across northern Rakhine in 2016-2017 are now subject to the new, regional investigation, based on the three above-mentioned cases, the ICoE final report, and other information. This represents highly significant progress in the domestic accountability process.

A country should be given time, space and respect for its domestic accountability processes. Independent experts have pointed out to the risks of “demonization and one-sidedness” in the way some international actors swiftly reject any step Myanmar takes towards domestic accountability. One international lawyer politely asked whether such automatic rejection of domestic justice steps is “indicative of objectivity, lack of bias, and concern to nourish domestic justice efforts”, or is it perhaps exactly the opposite? Demonization not only undermines our investigators and prosecutors. As the State Counsellor observed before the International Court of Justice last December: “Feeding the flames of an extreme polarization in the context of Rakhine can harm the values of peace and harmony in Myanmar. Aggravating the wounds of conflict can undermine unity in Rakhine. Hate narratives are not simply confined to hate speech – language that contributes to extreme polarization also amounts to hate narratives”.

Issuance of three Presidential Directives

Mr President,

In April this year, the Presidential Office issued a directive to Government officials to act in compliance of its treaty obligations under the Genocide Convention. Another directive was also issued to prohibit officials from destroying or removing any evidence of possible crimes relating to the above-mentioned criminal investigations. A third directive was issued to all Government officials to denounce and prevent all forms of hate speech and to participate in and support anti-hate speech activities. Anti-hate speech awareness campaigns are being implemented nationwide. In May this year, anti-hate speech activities led by civil society organizations, women and youth were carried out simultaneously in all townships in Rakhine State. More activities will take place in the coming months. The Election Commission and the Ministry of Information are working together with UNDP and UNESCO in an anti-hate speech programme.

Social Cohesion

Mr President,

Myanmar has expended sustained efforts to foster social cohesion among the communities residing in Rakhine State to bring about reconciliation. It is our sincere hope that these social cohesion activities will bring the communities together and rebuild trust and confidence. Despite persistent opposition to the Government's effort to achieve social harmony and reconciliation in Rakhine State from some actors both outside and inside the country, we are determined to persevere.

Together with our civil society partners, various activities have taken place to promote mutual understanding and respect among the communities. So far, 203 community dialogues have been conducted, while respecting social distancing rules and other necessary precautions linked to the COVID pandemic. The success of these community dialogues and activities augurs well for reconciliation and peace in Rakhine State.

Four youth camps have been held. Over 265 campaign activities to raise awareness of COVID-19 prevention measures have taken place in Rakhine State. Other activities in Rakhine include 17 anti-hate speech events, 3 gender-based violence awareness events, 5 community environmental campaigns, and 10 anti-drug campaigns. In addition, 28 training sessions on social cohesion, civic education, social mobilization, conflict analysis, managing rumours and hate messages, have been organized. Furthermore, 155 vocational training programmes have been conducted whereby the communities were involved in producing facemasks and hand sanitizers. These activities created jobs for more than 5,000 people in Rakhine State. It has been said, “Nothing brings people together more than a World Cup”. In that spirit, we are pleased that 3 sports tournaments have taken place.

All communities in Rakhine State have participated in vocational training programmes offered by the UN such as tailoring, mechanics and livestock breeding. All communities also participated in “cash for work” infrastructure development projects, such as improvement of village roads, water ponds and school renovation.

Addressing sexual violence

Myanmar has signed a Joint Communiqué with the UN on the prevention and response to conflict-related sexual violence in December 2018. A National Committee was established and has developed an Action Plan to identify priority implementation areas such as the issuance of clear directives by the military, investigation of alleged violations, prosecution of perpetrators, capacity-building of law enforcement officers, legal reform measures, and strengthening of service delivery for survivors. Furthermore, the Government is drafting a law on the “Prevention and Protection of Violence against Women” to reinforce the protection of women from all forms of violence including domestic and sexual violence.

Prevention of Grave Violations against Children

The Government has established the National Committee on the Prevention of Grave Violations against Children in Armed Conflict and formulated the National Action Plan for protecting children in armed conflicts from injury, death, and sexual violence. This Action Plan was approved by the President's Office in August this year, and in line with the work plan, the military will issue necessary directives, and set up a complaints mechanism, and a monitoring and evaluation committee. Myanmar is cooperating with UNICEF to conduct awareness-raising activities. In June this year, the UN delisted Myanmar's army from the list of countries that recruit child soldiers for combat purposes.

Development

To tackle poverty in Rakhine State, a Rakhine State Investment Fair was held in February 2019. This event is expected to generate job opportunities, income, and long-term development. Other development projects are being considered but these initiatives have been put on hold due to the armed conflicts and the pandemic.

Conclusion

Mr President,

Myanmar reaffirms its commitment to continue to work constructively with the United Nations in line with our national priorities and needs, particularly in our endeavours to achieve the goals set out in the Myanmar Sustainable Development Plan.

In our democratic journey, we have achieved much progress but it is far from over. Our progress is due to the resilience of our people and their strong will to build prosperity and well-being for all in Myanmar. We are nurturing and building a new nation together. We would like to thank our friends far and near who have offered us their understanding and support during difficult times. We sincerely value their friendship.

This brings me to my conclusion. In May 2019, the UN released its strategy and plan of action against hate speech. This must be lauded as there is a dire need to address hate speech domestically. But we should also be aware of the international dimension, as referred to earlier. Demonization may be the oldest propaganda technique. It seeks to inspire ill-feeling towards the designated enemy, the 'other', to rally allies to impose an arbitrary agenda that is removed from basic norms of justice. It is of the utmost importance that those entrusted with UN human rights mandates observe the highest standards of quality control and integrity, and that they do not cut corners to please any constituency. Grave accusations have been made against Myanmar. Such accusations have not been subjected to due process, including judicial probing of real evidence, yet the verdict of 'guilty' seems to have been passed by some in the international community. Demonizing fellow Member States of the United Nations, by using inadequately quality-controlled information, fosters ill-feeling between countries and peoples, which is the harbinger of hatred and conflict. This would weaken the principal objectives of peace on which the United Nations Charter is based.

We ask only for fair treatment from the international community. It is our appeal to the Member States to examine the negative narratives on Myanmar carefully and impartially, before drawing their independent conclusions. We would appreciate it if the international community continues to extend its support and understanding to our efforts towards the achievement of sustainable peace and national reconciliation, genuine democracy, and inclusive development for all peoples in Myanmar.
I thank you, Mr President.

* * * * *

(၇၅)ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ၏ အထွေထွေမူဝါဒရေးရာဆွေးနွေးပွဲသို့ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံရုံးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးကျော်တင့်ဆွေ ဗီဒီယိုဖြင့် မိန့်ခွန်းပြောကြား

(၇၅) ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ အထွေထွေမူဝါဒရေးရာ ဆွေးနွေးပွဲကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၉ ရက်တွင် နယူးယောက်မြို့ ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်ရှိ အထွေထွေညီလာခံခန်းမ၌ကျင်းပရာ မြန်မာကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံရုံးဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးကျော်တင့်ဆွေက ဗီဒီယိုဖြင့် မိန့်ခွန်းတစ်ရပ် ပြောကြားခဲ့သည်။

ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက မိန့်ခွန်းပြောကြားရာတွင် ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါအား ကျော်လွှားနိုင်ရေးနှင့် ကုလသမဂ္ဂအား အားလုံးလိုလားသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်လာစေရေးတို့အတွက် နိုင်ငံစုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဝါဒ၏ အရေးပါပုံကို အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။

ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက “မည်သူ့ကိုမျှ ချန်လှပ်မထားရေး” မူကို ကိုင်စွဲကာ ကပ်ရောဂါအား ကာကွယ်တုံ့ပြန်ရေးအတွက်လည်းကောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေထိုင်ကြသူအားလုံးအတွက် ရေရှည်တည်တံ့သည့် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး၊ စစ်မှန်သောဒီမိုကရေစီပေါ်ထွန်းရေးနှင့် အားလုံးပါဝင်သည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတို့ ရရှိစေရေးအတွက်လည်းကောင်း၊ ပြည်တွင်းတရားစီရင်ရေးစနစ်နှင့်အညီ တာဝန်ခံမှုကိစ္စအား ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်မှုအပါအဝင် ရခိုင်ပြည်နယ်၏ ရှုပ်ထွေးသော အခြေအနေများကို ဖြေရှင်းရေးအတွက် လည်းကောင်း မြန်မာအစိုးရ၏ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေမှုများကို အသိပေး ပြောကြားခဲ့သည်။

မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ပြောကြားခဲ့သည့် မိန့်ခွန်းအလွတ်သဘော မြန်မာဘာသာပြန်ဆိုချက်မှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-

သဘာပတိကြီးနဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တော်များခင်ဗျား

(၇၅)ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံသဘာပတိအဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခြင်းခံရတဲ့အတွက် အဆွေတော် Mr. Volkan Bozkir ကို နွေးထွေးလှိုက်လှဲစွာ ချီးကျူးဂုဏ်ပြုပါကြောင်း ဦးစွာပြောကြားလိုပါတယ်။

ယခုအစည်းအဝေး ကျင်းပပြုလုပ်နေချိန်မှာ ကမ္ဘာကြီးအနေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဘုံရန်သူဖြစ်တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါနဲ့ စစ်ခင်းနေရပါတယ်။ ဒီကပ်ရောဂါကြီးကြောင့် လူတစ်ဦးစီသာမက အသိုက်အဝန်းတွေအကြားမှာပါ နေ့စဉ် နေထိုင်လုပ်ကိုင်မှု အလေ့အကျင့်တွေ စံနှုန်းတွေကို ပြန်လည်စဉ်းစားသုံးသပ်မှုတွေ မဖြစ်မနေလုပ်နေရပြီဖြစ်ပါတယ်။ အခုဆိုရင် (၇၅) ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံကို အွန်လိုင်းကနေတစ်ဆင့်သာ ကျင်းပနေရပါတယ်။ မမြင်နိုင်တဲ့ ဒီဗိုင်းရပ်ပိုးကြောင့် လူဦးရေ တစ်သန်းနီးပါးကို အသက်ဆုံးရှုံးစေခဲ့ပြီးတော့ နေ့စဉ် နေထိုင်မှု အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းလုပ်ငန်းတွေ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ထိခိုက်စေခဲ့တာတွေ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာရှိတဲ့ လူမှုအသိုက်အဝန်းတွေကို အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ ဖြစ်စေခဲ့တာတွေဟာ တကယ့်ကို စိုးရွံ့အားငယ်စရာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီကပ်ရောဂါကြီးဟာ နိုင်ငံစုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဝါဒ (multilateralism)ရဲ့ အနေအထားကို စမ်းသပ်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကပ်ရောဂါကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့အတွက်ဆိုရင် ယခင်က မရှိခဲ့ဖူးတဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အတိုင်းအတာမျိုးလိုအပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ယခုနှစ် အထွေထွေညီလာခံရဲ့ ဆောင်ပုဒ်အဖြစ် “ကျွန်ုပ်တို့လိုလားသော အနာဂတ်၊ ကျွန်ုပ်တို့လိုအပ်သော ကုလသမဂ္ဂ- နိုင်ငံစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဝါဒအပေါ် ကျွန်ုပ်တို့၏ ဘုံကတိကဝတ်ကို ထပ်လောင်းအတည်ပြုခြင်း” လို့ ရွေးချယ်တာဟာ အလွန်ဆီလျော်မှုရှိကြောင်း ပြောကြားလိုပါတယ်။

နိုင်ငံစုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဝါဒ၏ အခန်းကဏ္ဍနှင့် ကျွန်ုပ်တို့လိုလားသော ကုလသမဂ္ဂ

သဘာပတိကြီးခင်ဗျား

တစ်ကမ္ဘာလုံး စုပေါင်းညီညာစွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ အလိုအပ်ဆုံးဖြစ်နေတဲ့ ယခုလိုအချိန်မျိုးမှာ တစ်ကိုယ်တော်ဝါဒ၊ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကာကွယ်ရေးဝါဒတွေ မြင့်တက်လာမှုတွေကြောင့် နိုင်ငံစုံပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုဝါဒအပေါ်မှာ အဆမတန်ဖိအားတွေ ဖြစ်စေလျက်ရှိပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါစတင်ပျံ့နှံ့မှုဖြစ်ပွားပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ အားပြိုင်မှုနဲ့ နိုင်ငံများအကြား ပြိုင်ဆိုင်မှုများ ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးက မရေရာမှုတွေကို ဖန်တီးပေးနေပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့စိန်ခေါ်မှုတွေကို စုစည်းညီညွတ်စွာ ကျော်လွှားနိုင်ဖို့၊ ပိုပြီးအင်အားနည်းတဲ့နိုင်ငံတွေ၊ ထိခိုက်လွယ်တဲ့သူတွေအပေါ် သက်ရောက်မှုတွေကို လျှော့ချနိုင်ဖို့အတွက် စည်းမျဉ်းမူဘောင်တွေအပေါ် အခြေခံတဲ့ နိုင်ငံစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဝါဒကို ပိုမိုခိုင်မာအားကောင်းအောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ ယခင်ကထက်ပိုပြီး လိုအပ်လျက်ရှိပါတယ်။ ဒါကိုဆောင်ရွက်ဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ နိုင်ငံတွေရဲ့ တည်ငြိမ်မှုကို ပျက်ပြားစေမှာဖြစ်ပြီး ကုလသမဂ္ဂအပေါ်မှာလည်း နောက်တိုးဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးတွေ ကျရောက်စေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံစုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဝါဒကို အင်အားလျော့နည်းစေတဲ့ ပြောကြားမှုတွေ ရှိနေကြပေမယ့်လည်း စိန်ခေါ်မှုတွေကိုရင်ဆိုင်ဖို့ ကုလသမဂ္ဂကလွဲပြီး အခြား နည်းလမ်းကို ရှာမတွေ့သေးပါဘူး။ ရှာလည်း မရှာပါဘူး။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း လူသားသန်းပေါင်းများစွာရဲ့ အကျိုးအတွက် ငြိမ်းချမ်းမှုနဲ့ တည်ငြိမ်မှု၊ စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးမှု၊ တရားမျှတတဲ့ အလေ့အထရှိမှု၊ ဥပဒေနဲ့အညီဖြစ်စေမှုနဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုတွေကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ဖို့ ကျွန်တော်တို့ဟာ ကုလသမဂ္ဂကနေပဲ အားလုံးပူးပေါင်းအားထုတ်ကြရမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ထိရောက်တဲ့ နိုင်ငံစုံ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုတွေကတစ်ဆင့် နောက်ထပ် လူပေါင်းများစွာရဲ့ ဘဝတွေကို ကယ်တင်နိုင်မှာ၊ ကျန်းမာရေးအခြေအနေတွေကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေမှာ၊ လုံခြုံမှုတွေပေးစွမ်းနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ကုလသမဂ္ဂကို ကျွန်တော်တို့အားလုံး လိုချင်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်လာဖို့အတွက် ကျွန်တော်တို့တွေ အတူတကွ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်သွားကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂဟာ နိုင်ငံတွေက လိုအပ်တဲ့အချိန်မှာ အားကိုးအားထားပြုစရာကောင်းတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်ရပါမယ်။ ကုလသမဂ္ဂဟာ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေရဲ့ မျှော်လင့်ချက်တစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကုလသမဂ္ဂအနေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးမြှင့်တင်၊ ကာကွယ်ရေးဆောင်ရွက်ရာမှာ ၎င်းရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့် အာဏာအပ်နှင်းထားသူ (mandate holder) များကို လွတ်လပ်မှု၊ ဘက်မလိုက်မှုနဲ့ ဖြောင့်မတ်မှန်ကန်မှုစတဲ့ “မူ” တွေကို တိတိကျကျလိုက်နာအောင် ဆောင်ရွက်ကြစေရေးအတွက် ကုလသမဂ္ဂက ကြပ်မတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အတိတ်ကိုလိုနီစနစ်အမွေဆိုးကို ဆက်ခံရတဲ့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေအပေါ် စံနှုန်းနှစ်မျိုးကျင့်သုံးမှုကို လုံးဝရှောင်ကြဉ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရုပ်ဝတ္ထုပစ္စည်းကြွယ်ဝမှု၊ နိုင်ငံရေးဩဇာ ညောင်းမှုအတိုင်းအတာကို မကြည့်ဘဲ နိုင်ငံတွေရဲ့ တန်းတူ ညီတူရှိမှုကို လေးစားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါ

သဘာပတိကြီးခင်ဗျား

ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါဟာ အရင်းအမြစ်ကြွယ်ဝတဲ့ နိုင်ငံတွေကိုတောင် မနိုင်မနင်းနဲ့ အခက်အခဲတွေ ကြုံတွေ့စေခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံလို ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအတွက်တော့ အင်မတန်ကြီးမားတဲ့ တာဝန်ကြီးတစ်ရပ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဒီကပ်ရောဂါကြီးကို တိုက်ဖျက်ရာမှာ ပရဟိတစိတ်၊ ဆိုးတူကောင်းတူ မျှဝေခံစားမှုစိတ်တွေကိုအခြေခံပြီး ပြည်သူတွေရဲ့ အင်အားနဲ့ တစ်နိုင်ငံလုံးပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့ နည်းလမ်းကို ချမှတ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။

ဒီလိုဆောင်ရွက်မှုတွေကြောင့် ဒီဗိုင်းရပ်ရဲ့ ပထမလှိုင်းကို အောင်အောင်မြင်မြင် ထိန်းချုပ်ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့ပေမယ့်လည်း ဒုတိယလှိုင်းရဲ့ စိန်ခေါ်မှုကို ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးနဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ကြောင့် စီးပွားရေးထိခိုက်မှု သက်သာရေးစီမံချက် (CERP) ကို အကောင်အထည်ဖော်ပြီး စီးပွားရေးကဏ္ဍအပေါ် သက်ရောက်မှုတွေ လျော့နည်းစေဖို့ တစ်ပြိုင်တည်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ လူမှုဖူလုံရေး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုတွေ မရရှိကြဘဲ နိုင်ငံရပ်ခြားမှာ အခက်အခဲနဲ့ ကြုံတွေ့နေကြရတဲ့ မိမိနိုင်ငံသားတွေ၊ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေကိုလည်း ဗိုင်းရပ်ကူးစက်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိပေမယ့် အမိနိုင်ငံဆီကို ပြန်လည် ခေါ်ဆောင်လျက်ရှိပါတယ်။

“မည်သူ့ကိုမှ ချန်မထားရေးမူ” အရ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုမှာ ပြည်တွင်း နေရပ်စွန့်ခွာသူတွေ၊ မသန်စွမ်းတွေ၊ လုပ်အားခနည်းတဲ့ လုပ်သားတွေ စတဲ့လူတန်းစားအလွှာ အားလုံးအတွက်ပါ အကျုံးဝင်ပါတယ်။ ပြည်တွင်းနေရပ်စွန့်ခွာသူတွေရဲ့ ယာယီခိုလှုံရာစခန်းတွေမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုကို ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစီမံချက်တစ်ရပ်ကို အစိုးရအနေနဲ့ ချမှတ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ ဒီစီမံချက်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကူးစက်မှုမရှိစေရန် ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေကို ပြည်သူလူထုအတွင်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရောက်ရှိစေဖို့နဲ့ နေရပ်စွန့်ခွာသူများအကြား ရောဂါတားဆီး၊ ထိန်းချုပ်ရေးအတွက် လိုအပ်တဲ့အစီအမံတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီကနေ့အထိ ဘယ် IDP စခန်းမှာမှ စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု မရှိသေးပါဘူး။

ကူးစက်မြန်ကပ်ရောဂါနဲ့ ပဋိပက္ခအခြေအနေများ

သဘာပတိကြီးခင်ဗျား

အကြမ်းဖက်ဝါဒဟာ တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ရပ်အဖြစ် ရှိနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့တည်ငြိမ်ရေးတို့ ရရှိဖို့အတွက် အကြမ်းဖက်ဝါဒမှန်သမျှ ဘယ်ပုံစံနဲ့ ကျူးလွန်သည်ဖြစ်စေ ဆက်လက်တိုက်ဖျက်သွားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါဟာ မလွဲမသွေဆောင်ရွက်ရမယ့် လိုအပ်ချက်တစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး ဒီအချက်ကို ယုတ္တိမရှိတဲ့ကိစ္စတွေနဲ့ မှေးမှိန် သေးသိမ်အောင်လုပ်တာမျိုး လက်သင့်မခံသင့်ပါဘူး။ ပဋိပက္ခနဲ့မလုံခြုံမှုဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးအပေါ် ဆိုးကျိုး သက်ရောက်စေပါတယ်။ ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုလမ်းကြောင်းများ ဖော်ဆောင်တဲ့နေရာမှာ သမားရိုးကျ မဟုတ်တဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေနဲ့ ပြဿနာတွေရဲ့ ဇာစ်မြစ်ကို နားလည်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ပဋိပက္ခအခြေအနေတွေ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ ဒေသတွေမှာ တည်ငြိမ်မှုရရှိစေဖို့နဲ့ ဘုံရန်သူဖြစ်တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ ဆောင်ရွက်ရာမှာ အထောက်အကူဖြစ်စေဖို့အတွက် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး တိုက်တွန်းချက်ကို ကြိုဆိုကြောင်း ပြောကြားလိုပါတယ်။ ဒီတိုက်တွန်းချက်ကို ကြိုဆိုတုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ မြန်မာ့တပ်မတော်ဟာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ မေလ ၁၀ ရက်မှ ဩဂုတ်လ ၃၀ ရက်အထိ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းများရှိတဲ့ နေရာများမှအပ ကျန်နယ်မြေအားလုံးမှာ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲကြောင်း ကြေညာချက်တစ်ရပ်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲကြောင်း ကြေညာချက်ကို စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်အထိ သက်တမ်းတိုးမြှင့်ခဲ့ပြီးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

အစိုးရထိန်းချုပ်မှုအပြည့်အဝမရှိတဲ့ ဒေသတွေမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှုကို တားဆီးနိုင်ဖို့အတွက် အတူလက်တွဲဆောင်ရွက်ဖို့ အစိုးရက တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းအားလုံးကို ဖိတ်ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမျိုးဟာ အစိုးရဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေအကြား ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ရေးအတွက်လည်း တစ်နည်းတစ်လမ်း အထောက်အကူဖြစ်စေမှာဖြစ်ပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်ကို ခရီးသည်တင် လေကြောင်းခရီးစဉ်များ ပျံသန်းပြေးဆွဲမှုကို ယာယီရပ်ဆိုင်းထားခဲ့ပေမယ့် ထိခိုက်ခံ အသိုက်အဝန်းအားလုံးကို ခွဲခြားမှုမရှိဘဲ ကျန်းမာရေးနဲ့ လူသားချင်းစာနာမှုအထောက်အပံ့တွေ ဆက်လက်ပေးအပ်နိုင်အောင် အစိုးရအနေနဲ့ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါတယ်။

သဘာပတိကြီးခင်ဗျား

ပထမဦးဆုံး အရပ်သားအစိုးရအနေနဲ့ နိုင်ငံရဲ့တာဝန်ကို ငြိမ်းချမ်းစွာ လွှဲပြောင်းထမ်းဆောင်ခဲ့တာ လေးနှစ်ကျော် ကြာမြင့်ခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို လွှဲပြောင်းတာဝန် ယူနိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဆယ်စုနှစ် (၅)ခုကျော် ကြာမြင့်ခဲ့တဲ့ စစ်အုပ်ချုပ်မှုကို အဆုံးသတ်နိုင်ခဲ့ပေမယ့် မြန်မာပြည်သူ ပြည်သားတွေအတွက် ဒီမိုကရေစီအပြည့်အဝရှိတဲ့နိုင်ငံဖြစ်လာစေဖို့ ခရီးအစပဲ ရှိပါသေးတယ်။ ကျွန်တော်တို့ဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ရာစုနှစ်ဝက်က လျှောက်လှမ်းခဲ့တဲ့ ခရီးလားရာမျိုးနဲ့ မတူခြားနားတဲ့ ခရီးလမ်းကြောင်းကို သတိကြီးစွာနဲ့ လျှောက်လှမ်းနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယခုကစပြီး တစ်လကျော် ကာလအတွင်းမှာ မြန်မာပြည်သူပြည်သားတွေဟာ မဲရုံတွေဆီကို နောက်တစ်ကြိမ် သွားရောက်မဲပေးကြပြန်တော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ ကျည်ဆန်တွေအစား မဲပြားတွေအပေါ် မှီခိုအားထားတဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်တစ်ရပ်ကို အောင်အောင်မြင်မြင် တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို အသွင်ကူးပြောင်းတဲ့ နိုင်ငံတိုင်းဟာ ခက်ခဲတဲ့ကာလတွေကို ကျော်ဖြတ်ကြရမြဲဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့လည်း ခြွင်းချက်တော့မဟုတ်ပါဘူး။ ဖြစ်ပွားနေဆဲ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေ၊ ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ပြဿနာအဟောင်း၊ အသစ်တွေနဲ့ အဲဒါတွေထက် ပိုပြီးဆိုးရွားတဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေအပါအဝင် များပြားတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ရင်ဆိုင်ရုန်းကန်နေရဆဲဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့လေးနှစ်အတွင်းမှာ အစိုးရအနေနဲ့ ၂၀၀၈ ခုနှစ်၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေရဲ့ အကန့်အသတ်များ ရှိနေတဲ့ကြားက ပြည်သူပြည်သားတွေအနေနဲ့ အခြေခံလွတ်လပ်ခွင့်တွေ၊ ဖွံ့ဖြိုးမှုအသီးအပွင့်တွေ ရရှိခံစားနိုင်ပြီး အေးချမ်းလုံခြုံစွာနေထိုင်နိုင်ဖို့၊ သူတို့တွေရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အခွင့်အရေး စိတ်ကူးအိပ်မက်တွေ အကောင်အထည်ဖော် ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ဖို့ အစွမ်းကုန်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ အခုဆိုရင် ပြည်သူပြည်သားတွေအနေနဲ့ ဒီမိုကရေစီအခွင့်အရေးတွေကို စတင်ခံစားနေကြရပြီဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော်လည်း ၂၀၀၈ ခုနှစ်၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်နိုင်မှ ဒီမိုကရေစီအခွင့်အရေး အပြည့်အဝခံစားစေနိုင်ဖို့ ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အချိန်တိုအတွင်းမှာ ပြည်သူပြည်သားတစ်ရပ်လုံးရဲ့ ကြီးမားတဲ့မျှော်လင့်ချက် အားလုံးကို ဖြည့်ဆည်းပေးဖို့ မဖြစ်နိုင်ခဲ့ပေမယ့်လည်း ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ အခြေခံအဆောက်အအုံ၊ လူမှုစီးပွားဖွံ့ဖြိုးမှုနဲ့ ကောင်းမွန်သောအုပ်ချုပ်မှုအပါအဝင် နယ်ပယ်များစွာမှာ ထင်သာမြင်သာတဲ့ တိုးတက်မှုတွေ ရရှိနေပြီဖြစ်ပါတယ်။

ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်

သဘာပတိကြီးခင်ဗျား

မြန်မာနိုင်ငံလို တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံ စုစည်းနေထိုင်ရာနိုင်ငံမှာ မတူကွဲပြားမှုတွေကြားက စည်းလုံးညီညွတ်မှုတည်ဆောက်ရေးဟာ ကြီးမားတဲ့စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာအစိုးရဟာ ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေး၊ စစ်မှန်တဲ့ အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနဲ့ ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။

ဆယ်စုနှစ် (၇)ခုကြာ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခကို အဆုံးသတ်ပြီး ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိနိုင်ဖို့အတွက် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးအားလုံးနဲ့ နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှုတွေ ပြုလုပ်ရေးဟာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် အစိုးရရဲ့ ရည်မှန်းချက်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် (၂၁) ရာစု ပင်လုံညီလာခံလို့လည်း ခေါ်ဆိုကြတဲ့ ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံကြီးကို လေးကြိမ်တိုင် အောင်အောင်မြင်မြင် ကျင်းပခဲ့ပြီးဖြစ်တယ်။ အကျိုးရလဒ်အားဖြင့် အနာဂတ်ပြည်ထောင်စုအတွက် အခြေခံဖက်ဒရယ်မူတွေပါဝင်တဲ့ ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူစာချုပ်ရဲ့ တတိယပိုင်းကို လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ခဲ့ကြပြီဖြစ်ပါတယ်။ ယခုရရှိတဲ့ 'မူ' တွေက ဘယ်အစိုးရပဲ အုပ်ချုပ်ပါစေ ဒီမိုကရေစီဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုတစ်ရပ် တည်ဆောက်ဖို့အတွက် လမ်းကြောင်းကို ဖော်ဆောင်ချမှတ်ပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရခိုင်ပြည်နယ် အရေးကိစ္စ

သဘာပတိကြီးခင်ဗျား

၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ မတ်လမှာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) အရပ်သားအစိုးရ စတင်တာဝန်ယူစဉ်မှာ နိုင်ငံအတွက် အဓိကဦးစားပေးဆောင်ရွက်မယ့် လုပ်ငန်းတွေကို ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလုပ်ငန်းတွေထဲမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်အရေးကိစ္စလည်းအပါအဝင် ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုလိုနီခေတ်က နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုနဲ့ အသိုက်အဝန်းတွေအကြား ပဋိပက္ခသံသရာတွေက အစပြုပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ မတူညီတဲ့ အသိုက်အဝန်းတွေအကြားမှာ အပြန်အလှန်အယုံအကြည်ကင်းမဲ့မှုနဲ့ ကြောက်ရွံ့မှုတွေ ဖြစ်ပေါ် အမြစ်တွယ်လာစေခဲ့ပါတယ်။

ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိစေဖို့ အလုံးစုံလွှမ်းခြုံတဲ့ ချဉ်းကပ်ဆောင်ရွက်မှုတစ်ရပ် လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါကိုနားလည်လက်ခံထားတဲ့အားလျော်စွာ ရခိုင်ပြည်နယ် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုတိုးတက်ရေး အကောင်အထည်ဖော်ရေးဗဟိုကော်မတီကို ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ မေလမှာ ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ဟောင်း ဒေါက်တာကိုဖီအာနန် ဦးဆောင်တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်ဆိုင်ရာ အကြံပေးကော်မရှင်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကော်မရှင်က ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဖြေရှင်းဖို့ လိုအပ်နေတဲ့ ကိစ္စတွေအတွက် ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ အဖြေကို ရှာနိုင်ဖို့ အချက် (၈၈) ချက်ကို အကြံပြုထားခဲ့ပါတယ်။

စိန်ခေါ်မှုတွေမျိုးစုံရှိနေပေမယ့် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ နေထိုင်သူအားလုံးရဲ့ ငြိမ်းချမ်းမှု၊ တည်ငြိမ်မှုနဲ့ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုတို့အတွက် ရေရှည်တည်တံ့မယ့် အခြေခံကောင်းတွေ ဖော်ဆောင်ပေးဖို့ အစိုးရအနေနဲ့ သန္နိဋ္ဌာန်ပြုထားပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်ဆိုင်ရာ အကြံပေးကော်မရှင်ရဲ့ အကြံပြုချက်တွေကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ဝန်ကြီးအဆင့် ကော်မတီတစ်ရပ်ကိုလည်း ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး ယင်းကော်မတီအနေနဲ့ ဦးစားပေးနယ်ပယ် (၅) ရပ် ရွေးချယ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်၊ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကြောင့် ကန့်သတ်မှုတွေ၊ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခအခြေအနေတွေ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ကြားမှာပဲ ကော်မတီရဲ့လုပ်ငန်းတွေကို ယနေ့ထိ ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါတယ်။

ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ပတ်သက်သည့် ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှု အခြေအနေ

သဘာပတိကြီးခင်ဗျား

ကျွန်တော်တို့ အစိုးရအနေနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ် အခြေအနေအပေါ်မှာ အထူးသဖြင့် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခကြောင့် ထိခိုက်ခံအသိုက်အဝန်းတွေရဲ့ အခက်အခဲ၊ ဒုက္ခတွေအပေါ် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းရဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုကို သိရှိနားလည်ပါတယ်။ ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ လူသားချင်းစာနာမှု အခြေအနေ၊ နေရပ်ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်ရေး၊ ပြန်လည်နေရာချထားရေး၊ အသိုက်အဝန်းများ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးစတဲ့နယ်ပယ်တွေကို အလေးထား ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။

လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အခြေအနေ

တိုက်ပွဲတွေကြောင့် သွားလာမှုအခက်အခဲတွေရှိနေပေမယ့် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ် (WFP) နဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကြက်ခြေနီကော်မတီ (ICRC) လို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေက ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်က ထိခိုက်ခံပြည်သူတွေဆီကို အစားအစာနဲ့ အရေးပေါ်ပစ္စည်း စတဲ့လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီတွေ သွားရောက်ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ဖို့အတွက် အစိုးရအနေနဲ့ အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါတယ်။ အလားတူပဲ ယခင်ရှိပြီးသား IDP စခန်းတွေနဲ့ နောက်ထပ်တိုးတဲ့ စခန်းတွေအပါအဝင် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှု တားဆီး၊ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်ရေးအတွက် အစိုးရနဲ့ ICRC တို့ ပူးပေါင်းပြီး လုပ်ငန်းစီမံချက်တစ်ရပ်ကို ရေးဆွဲချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ WFP ကလည်း အစားအသောက်တွေ ပုံမှန်ဖြန့်ဖြူးခြင်းနဲ့ ထိခိုက်လွယ် အသိုက်အဝန်းတွေအတွက် အာဟာရဖွံ့ဖြိုးမှုအပါအဝင် အခြားလုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်ဆောင်ရွက်နိုင်နေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂ ဌာနေကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့နဲ့ အခြားဖွံ့ဖြိုးမှု မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီတွေကိုလည်း ဒေသခံတွေအနေနဲ့ ရရှိနေပြီဖြစ်ပါတယ်။

နေရပ်ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်ရေး နှစ်နိုင်ငံလုပ်ငန်းစဉ်

၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံနဲ့ သဘောတူညီခဲ့တဲ့ နှစ်နိုင်ငံသဘောတူညီချက်နဲ့အညီ မိမိတို့ဘက်က စိစစ်ပြီးသူတွေကို ၎င်းတို့ရဲ့ဆန္ဒအလျောက် လုံခြုံဘေးကင်းစွာနဲ့ သိက္ခာရှိစွာ ပြန်လည်လက်ခံသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရအနေနဲ့ စစ်မှန်တဲ့ နိုင်ငံရေးဆန္ဒကိုပြသဖို့နဲ့ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တဲ့ သဘောတူညီချက်ပါအချက်တွေကို တိတိကျကျလိုက်နာဖို့ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။ နှစ်နိုင်ငံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကသာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံအကြားရှိနေတဲ့ နေရပ် ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်ရေးကိစ္စကို ထိထိရောက်ရောက် ဖြေရှင်းနိုင်မယ့် နည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြောချင်ပါတယ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အနေနဲ့ နှစ်နိုင်ငံလုပ်ငန်းစဉ်အပေါ် ၎င်းတို့ပေးထားတဲ့ ကတိကဝတ်အတိုင်း ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံဟာ လိုလိုလားလားတုံ့ပြန်တတ်တဲ့ မိတ်ဖက်ဖြစ်ကြောင်း သိလာလိမ့်မယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။ ဖိအားပေးတဲ့ နည်းဗျူဟာတွေက အချည်းအနှီးပဲ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဖိအားပေးမှုကို ဘယ်လိုမှ လက်မခံပါဘူး။ အိမ်နီးချင်း (၅) နိုင်ငံနဲ့ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးတဲ့ ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းရေးဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့မူဝါဒပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့နဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တို့ဟာ အကြမ်းဖက်မှုဝါဒကို လုံးဝလက်မခံတဲ့၊ အပြောသာမဟုတ် အလုပ်နဲ့သက်သေပြမယ့် အိမ်နီးချင်းကောင်းဖြစ်စေလိုပါတယ်။ ဒါမှသာ ကျွန်တော်တို့ နှစ်နိုင်ငံအတွက်သာမက ဒေသတစ်ခုလုံးရဲ့ အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အာဆာအကြမ်းဖက်အဖွဲ့နဲ့ အေအေ အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူအဖွဲ့ နှစ်ဖွဲ့လုံးဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ပိုင်နက်နယ်မြေမှာ ခိုလှုံနေကြပါတယ်။ အာဆာအဖွဲ့နဲ့ ၎င်းရဲ့အပေါင်းပါတွေဟာ ကော့စ်ဘဇားဘက်ကစခန်းတွေမှာ ခြိမ်းခြောက်မှု၊ အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ ဥပဒေနဲ့မညီတဲ့ အခြားလုပ်ဆောင်မှုတွေ ပြုလုပ်နေကြပြီး နှစ်နိုင်ငံ နေရပ်ပြန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို ဟန့်တား နှောင့်ယှက်နေကြပါတယ်၊ ဒီလိုပြုလုပ်မှုဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ မြန်မာနှစ်နိုင်ငံလုံးအပေါ် အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်တဲ့အတွက် တင်းတင်းကျပ်ကျပ် တားဆီးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

နေရပ်ပြန်ရေး မစတင်နိုင်သေးပေမယ့် နေရပ်စွန့်ခွာသူ ၃၅၀ ကျော်ဟာ ကော့စ်ဘဇားစခန်းတွေကနေ ရခိုင်ပြည်နယ်ကို သူတို့ဆန္ဒအလျောက် နှစ်နိုင်ငံညှိနှိုင်းထားတဲ့ လမ်းကြောင်းကနေ မဟုတ်ဘဲ ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြပြီးဖြစ်ပါတယ်။

ပြန်လည်နေရာချထားရေး

တစ်ဖက်နိုင်ငံကနေ နေရပ်သို့ ပြန်လာမယ့်သူတွေအတွက် ပတ်ဝန်းကျင်ကောင်း ဖန်တီးပေးနိုင်ဖို့ အဖွဲ့အစည်းအသီးသီးနဲ့ ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ ဒီလို ဆောင်ရွက်နေရာမှာ နှစ်နိုင်ငံသဘောတူညီချက်တွေ အကောင်အထည်ဖော်ဖို့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရ၊ ကုလသမဂ္ဂဖွံ့ဖြိုးမှုအစီအစဉ် (UNDP)နဲ့ ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး (UNHCR) တို့နဲ့ သုံးဖွဲ့ပါဝင်တဲ့ သဘောတူညီချက်ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇွန်လအထိ သက်တမ်းတိုးမြှင့်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။

UNDP နဲ့ UNHCR အဖွဲ့တွေဟာ ကျေးရွာပေါင်း (၁၂၀) ကျော်မှာ လက်ငင်းလိုအပ်ချက်များကို ဆန်းစစ်လေ့လာမှုတွေ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အခြေခံအဆောက် အအုံဖွံ့ဖြိုးရေး၊ အသက်မွေးကျွမ်းကျင်မှုသင်တန်းများနဲ့ ဝင်ငွေရရှိစေရေးတို့ပါဝင်တဲ့ 'Quick Impact Projects' (QIP) လို့ ကုလသမဂ္ဂကခေါ်တဲ့ စီမံချက် (၇၅) ခုကို ဆောင်ရွက်ဖို့အတွက်လည်း ခွင့်ပြုပေးပြီးဖြစ်ပါတယ်။ လောလောဆယ်မှာတော့ ကပ်ရောဂါကျရောက်နေတဲ့အတွက် UNDP နဲ့ UNHCR တို့ဟာ အသိုက်အဝန်းတွေအကြား ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မြန်ရောဂါ ကာကွယ်တားဆီးရေးအတွက် အသိပညာပေးလုပ်ငန်းတွေအပေါ်မှာ အလေးပေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။

အစိုးရအနေနဲ့ ဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှုအတွက် လူသားချင်းစာနာကူညီမှုဆိုင်ရာ အာဆီယံညှိနှိုင်းရေးမှူးရုံး (AHA Centre) နဲ့လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါတယ်။ နေရပ်စွန့်ခွာသူများ ပြန်လည်လာရောက်တဲ့အချိန်မှာ အာဆီယံဆန်းစစ်လေ့လာရေးအဖွဲ့အနေနဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ကို မြေပြင်မှာ ဆန်းစစ်လေ့လာမှုပြုလုပ်ကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုဆောင်ရွက်မှုဟာ ပြန်လည်ဝင်ရောက်မယ့် သူတွေအတွက် ယုံကြည်မှု ပိုမိုရရှိစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယခုနှစ် ဇူလိုင်လမှာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ အာဆီယံအကြား နေရပ်ပြန်ရေးကို အထောက်အကူဖြစ်စေဖို့ စီမံချက် (၄)ခု ဆောင်ရွက်ရေး သဘောတူခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ (၁) နေရပ်ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်များ ပိုမိုဖြန့်ဖြူးပေးရေး၊ (၂) ပြန်လည်လက်ခံမည့် စခန်းများတွင် စွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်ပေးရေး၊ (၃) စိုက်ပျိုးရေးသုံးပစ္စည်းများ ထောက်ပံ့ပေးရေးနဲ့ (၄) အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှု ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် ကူညီပံ့ပိုးပေးရေးတို့ဖြစ်ပါတယ်။

တာဝန်ခံမှုရှိရေးနှင့် အသိုက်အဝန်းများ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး

ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု စွပ်စွဲချက်တွေနဲ့ပတ်သက်လို့လည်း မိမိတို့အနေနဲ့ စိုးရိမ်မှု ရှိတဲ့အတွက် အလေးအနက်ထား ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလအတွင်းက အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး(ICJ) ရှေ့မှောက်မှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ကြားနာမှုမှာ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က စစ်ရာဇဝတ်မှု ဒါမှမဟုတ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ အမှန်တကယ် ကျူးလွန်တာတွေရှိခဲ့ရင် ကျူးလွန်သူတွေကို မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ တရားစီရင်ရေးစနစ်နဲ့အညီ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု၊ အပြစ်ပေးအရေးယူမှုတွေ ပြုလုပ်မယ်လို့ အတည်ပြုပြောကြားခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ မြန်မာနိုင်ငံက လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့ကိစ္စ၊ မိမိတို့နိုင်ငံရဲ့ တာဝန်နဲ့ သန္နိဋ္ဌာန်ပဲဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးတို့နဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းစဉ် ဖြစ်တဲ့အတွက် မဖြစ်မနေလုပ်ရမည့်ကိစ္စ အလွန်အရေးကြီးတဲ့ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။

တာဝန်ခံမှုရှိရေးအတွက် လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မရှင် (ICOE) ကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၃၀ရက်နေ့မှာ ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့ပြီး ကော်မရှင်က ယင်းရဲ့ အစီရင်ခံစာကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှာ တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ အစီရင်ခံစာရဲ့ တွေ့ရှိချက်တွေကို အခြေခံပြီး ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံးက အရပ်သားကျူးလွန်သူတွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ ဆက်လက်ပြုလုပ်လျက်ရှိပါတယ်။

တပ်မတော်ဘက်အနေနဲ့လည်း ၂၀၁၇ ခုနှစ်အတွင်း ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု စွပ်စွဲချက်တွေနဲ့ပတ်သက်လို့ စစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်နေပြီး ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ နှစ်မကုန်ခင်မှာ တတိယမြောက် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာတရားရုံးဖြင့် ချွတ်ပြင်နဲ့ မောင်နုကျေးရွာ ဖြစ်စဉ်တွေနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ကိစ္စများကို စတင်စစ်ဆေးတော့မှာဖြစ်ကြောင်း တပ်မတော်စစ်ဥပဒေချုပ်ရုံးက ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့မှာ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ဒီကျေးရွာနှစ်ရွာရဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေဟာ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ခုနှစ် အတွင်းမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ အဓိကအဖြစ်အပျက်တွေထဲမှာ အပါအဝင်ဖြစ်တယ်လို့ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်က ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလအတွင်းက အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး (ICJ)မှာ ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ICOE ရဲ့ အပြီးသတ်အစီရင်ခံစာမှာလည်း ဒီကျေးရွာနှစ်ရွာကို အဆိုးရွားဆုံး ဖြစ်စဉ်စာရင်းမှာ ထည့်သွင်းဖော်ပြခဲ့ပြီး ကုလသမဂ္ဂနဲ့ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အစီရင်ခံစာတွေမှာလည်း စွပ်စွဲပြောကြားထားပါတယ်။ ဒီဖြစ်စဉ်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး တပ်မတော် စစ်ဥပဒေချုပ်ရုံးက စစ်ဘက်ဆိုင်ရာတရားရုံးဖြင့် စစ်ဆေးဆောင်ရွက်မယ့်ကိစ္စဟာ ဆိုးရွားတဲ့စွပ်စွဲချက်တွေအပေါ် တာဝန်ခံမှုရှိစေဖို့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဆန္ဒသဘောထားကို သိသာထင်ရှားစွာ ပြသလိုက်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ပြောကြားခဲ့တဲ့ ဆိုးရွားတဲ့ဖြစ်စဉ် (၁၂) ခုစာရင်းမှာ အပါအဝင်ဖြစ်တဲ့ အင်းဒင်နဲ့ ဂူတာပြင် ဖြစ်စဉ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစောပိုင်း က စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ တရားရုံးဖြင့် စစ်ဆေးမှုမှာ တပ်မတော် အရာရှိနဲ့ တပ်သား (၁၃) ဦးကို အပြစ်ပေး အရေးယူခဲ့ပါတယ်။ အင်းဒင်ဖြစ်စဉ်မှာပါဝင်တဲ့ ပြစ်ဒဏ်ကျခံရသူတွေကို စောစီးစွာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ပေးလိုက်တဲ့အပေါ် စိတ်မသက်သာဖြစ်ခဲ့ရကြောင်း နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ ပြောကြားချက်ကို ထပ်မံပြောကြားလိုပါတယ်။ နောက်ပိုင်းအမှုကိစ္စတွေမှာ ဒီလို အချိန်မတန်ဘဲ လွတ်ငြိမ်း ချမ်းသာခွင့်ပြုတာတွေ ရှိတော့မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ ရှေ့လာမယ့်လများအတွင်း ၂၀၁၇ ခုနှစ်က ရာဇဝတ်မှုတွေအတွက် တတိယမြောက် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ တရားရုံးကို တွေ့မြင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ပြည်တွင်းလက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခထက် အဆများစွာဆိုးရွားတဲ့ ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေရှိခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုတွေမှာတောင် မိမိတို့ရဲ့ အရာရှိနဲ့တပ်သားတွေကို တာဝန်ခံမှုရှိစေတဲ့ နိုင်ငံအရေအတွက်ဟာ ယခုခေတ် ရာစုနှစ်အတွင်းမှာ အနည်းငယ်ပဲရှိပါတယ်။

တပ်မတော်စစ်ဥပဒေချုပ်အနေနဲ့ တတိယမြောက် စစ်တရားရုံးနဲ့တင် ရပ်တန့်နေမှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို သတိပြုမိမှာဖြစ်ပါတယ်။ တပ်မတော်စစ်ဥပဒေချုပ်ရဲ့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့က ကြေညာချက်မှာ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမှာဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ချိုးဖောက်မှုများရဲ့ ကျယ်ပြန့်တဲ့ အသွင်သဏ္ဌာန်များကို စုံစမ်းစစ်ဆေးလျက်ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒီစွပ်စွဲမှုတွေမှာ ဥပမာအားဖြင့် အရပ်သားနဲ့ အာဆာအကြမ်းဖက်သမားများအကြား သေချာစွာ ခွဲခြားမရခြင်း၊ အင်အားအလွန်အကျွံ အသုံးပြုခြင်း၊ ပစ္စည်းများလုယက်မှုနဲ့ ဖျက်ဆီးမှုမှ ကာကွယ်တားဆီးရန် ပျက်ကွက်ခြင်း၊ ဒါမှမဟုတ် အရပ်သားတွေကို အင်အားသုံးဖယ်ရှားခြင်း စတာတွေ ပါဝင်နိုင်ပါတယ်။ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေကို အထက်မှာ ပြောကြားခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ် (၃)ခု၊ ICOE အစီရင်ခံစာနဲ့ အခြားသတင်းအချက်အလက်တွေကို အခြေခံပြီး စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုအသစ်တွေ ပြုလုပ်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ပြည်တွင်း တာဝန်ခံမှု လုပ်ငန်းစဉ်အတွက် သိသာထင်ရှားတဲ့ တိုးတက်မှုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့ ပြည်တွင်းတာဝန်ခံမှုလုပ်ငန်းစဉ်အတွက် အချိန်နဲ့ဆောင်ရွက်ဖို့ အခွင့်အရေးပေးပြီး လေးစားမှုပြသင့်ပါတယ်။ ပြည်တွင်းတာဝန်ခံမှုအတွက် မြန်မာနိုင်ငံ ဘာပဲဆောင်ရွက်ပါစေ ချက်ချင်းပယ်ချ လိုက်တာမျိုးဟာ ဆိုးရွားစွာ ပုံဖော်ဝေဖန် ပုတ်ခတ်မှုနဲ့ တစ်ဖက်သတ် ဘက်လိုက်မှုသဘော သက်ရောက်စေတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူပညာရှင်တွေက ထောက်ပြကြပါတယ်။ ပြည်တွင်းတရားစီရင်မှုကို ချက်ချင်းပယ်ချခြင်းဟာ “ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျမှု၊ ဘက်မလိုက်မှုနဲ့ ပြည်တွင်းတရားစီရင်ရေးမှာ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေ ပိုမိုပေါ်ပေါက်လာမှာကို စိုးရိမ်တာလား” သို့တည်းမဟုတ် အဲဒါရဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်ပဲ ဖြစ်မလားဆိုပြီး နိုင်ငံတကာရှေ့နေတစ်ဦးက မေးခွန်းထုတ်ဖူးပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာလအတွင်းက အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး (ICJ) မှာ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ပြောကြားခဲ့သလိုပဲ ရခိုင်ပြည်နယ် အရေးကိစ္စမှာ အသိုက်အဝန်းနှစ်ခုကွဲပြားမှုကို အလွန်ဆိုးရွားသွားစေမယ့် မီးလောင်ရာလေပင့်မှုများဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ သဟဇာတဖြစ်မှုကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။ ပဋိပက္ခတွေကြောင့် ရရှိခဲ့တဲ့ ခံစားနာကြည်းမှုတွေကို ပိုမိုဆိုးရွားစေခြင်းဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ပျက်ပြားစေနိုင်ပါတယ်။ အမုန်းပွားစေမယ့် ဇာတ်ကြောင်း ဖန်တီးမှုတွေသာ အမုန်းစကားမဟုတ်ပါဘူး။ အသိုက်အဝန်းနှစ်ခုအကြား ကွဲလွဲမှုကို အဆုံးစွန်အထိ ဆိုးရွားသွားစေနိုင်တဲ့ ပြောဆိုရေးသားမှုတွေဟာလည်း အမုန်းစကားလို့ဆိုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံးမှ ညွှန်ကြားချက် (၃)စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့်ကိစ္စ

သဘာပတိကြီးခင်ဗျား

လူမျိုးပြုန်းတီးစေမှု တားဆီးရေးဆိုင်ရာ ကွန်ဗင်းရှင်းအရ လိုက်နာရမယ့် တာဝန်ဝတ္တရားတွေကို အစိုးရဝန်ထမ်းများအနေနဲ့ လေးစားလိုက်နာကြဖို့အတွက် နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံးက ညွှန်ကြားချက်တစ်ရပ်ကို ယခုနှစ် ဧပြီလမှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ထပ် ညွှန်ကြားချက်တစ်ခုက အထက်မှာတင်ပြခဲ့တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေအပေါ် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အစိုးရဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့ ဘယ်သက်သေအထောက်အထားနဲ့ ပစ္စည်းတွေကိုမဆို ဖျက်ဆီး၊ ဖယ်ရှားခြင်းကိုတားမြစ်တဲ့ ညွှန်ကြားချက် ဖြစ်ပါတယ်။ တတိယညွှန်ကြားချက်က အမုန်းစကားနဲ့ဆက်နွှယ်တဲ့ ပုံစံအားလုံးကို ရှုတ်ချ၊ တားဆီးကြဖို့နဲ့ အမုန်းစကား ဆန့်ကျင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်၊ ပံ့ပိုးကြဖို့အတွက် အစိုးရဝန်ထမ်းများအားလုံးကို ညွှန်ကြားခဲ့ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အမုန်းစကား ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိပါတယ်၊ ယခုနှစ် မေလအတွင်းက ရခိုင်ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ မြို့နယ်တွေ အားလုံးမှာ အရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ အမျိုးသမီးနဲ့ လူငယ်တွေက အမုန်းစကားဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ ဆက်တိုက်ဆိုသလို ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ လာမယ့်လတွေမှာ လှုပ်ရှားမှုတွေ ပိုမိုပြုလုပ်ကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်နဲ့ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနတို့ကလည်း ကုလသမဂ္ဂဖွံ့ဖြိုးမှုအစီအစဉ် (UNDP) နဲ့ ကုလသမဂ္ဂ ပညာရေး၊ သိပ္ပံနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာအဖွဲ့ (UNESCO) တို့နဲ့ ပူးပေါင်းပြီး အမုန်းစကားဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။

လူမှုအသိုက်အဝန်းများ သဟဇာတရှိစေရေး

သဘာပတိကြီးခင်ဗျား

ရခိုင်ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ လူမှုအသိုက်အဝန်းများအကြား သဟဇာတရှိစေရေးအတွက်လည်း မဆုတ်မနစ် ဆက်လက် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ သဟဇာတဖြစ်စေရေး လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုတွေဟာ လူမှုအသိုက်အဝန်း တစ်ခုနဲ့တစ်ခုကို ပိုပြီးနီးစပ်မှုရှိစေပြီး စိတ်ချယုံကြည်မှု ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ အမှန်တကယ် ယုံကြည်ပါတယ်။ အစိုးရရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုတွေအပေါ် ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်သူအချို့က ပျက်စီးရာပျက်စီးကြောင်းကို နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးနဲ့ ဆောင်ရွက်နေသည့်တိုင်အောင် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာရှိကြတဲ့ လူမှုအသိုက်အဝန်းတွေအကြား သဟဇာတဖြစ်စေဖို့နဲ့ ပြန်လည်သင့်မြတ်ဖို့အတွက် ဇွဲနပဲကြီးစွာ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားဖို့ အခိုင်အမာ ဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်။

လူမှုအသိုက်အဝန်းတွေအကြား အပြန်အလှန် နားလည်မှု၊ လေးစားမှုကို မြှင့်တင်နိုင်ဖို့အတွက် မိတ်ဖက် အရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ လက်တွဲဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ခပ်ခွာခွာနေရေးအပါအဝင် ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှု ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ စည်းကမ်းချက်များနဲ့ အခြားလိုအပ်တဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်မှုဆိုင်ရာ စည်းကမ်းချက်များနဲ့အညီ အသိုက်အဝန်းများအကြား ဆွေးနွေးပွဲတွေ (၂၀၃) ကြိမ် ကျင်းပခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆွေးနွေးပွဲတွေ၊ လှုပ်ရှားမှုတွေ အောင်မြင်မှုဟာ ရခိုင်ပြည်နယ် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အလားအလာကောင်းတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလိုဆောင်ရွက်တဲ့အခါ လူငယ်စခန်း (၄) ခုကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေးအတွက် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အသိပညာပေးရေးလှုပ်ရှားမှု (၂၆၅) ကြိမ်မကလည်း ကျင်းပခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ အမုန်းစကား ဆန့်ကျင်ရေးအခမ်းအနား (၁၇) ခု၊ လိင်အကြမ်းဖက်မှုဆိုင်ရာ အသိပညာပေးရေးလှုပ်ရှားမှု (၃) ခု၊ ရပ်ရွာပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စည်းရုံးလှုံ့ဆော်မှု (၅)ခု၊ မူးယစ် ဆေးဝါးတိုက်ဖျက်ရေးလှုပ်ရှားမှု (၁၀) ခု စတဲ့လှုပ်ရှားမှုတွေကိုလည်း ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ စီစဉ်ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ လူမှုသဟဇာတဖြစ်ရေး၊ ပြည်သူ့နီတိ၊ လူမှုစည်းရုံး လှုံ့ဆော်ရေး၊ ပဋိပက္ခဆိုင်ရာ လေ့လာသုံးသပ်မှု၊ ကောလာဟလနှင့် အမုန်းစကားကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရေးဆိုင်ရာ သင်တန်း (၂၈) ခုကိုလည်း ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အသက်မွေးမှုဆိုင်ရာ သင်တန်းအစီအစဉ် (၁၅၅) ခုကို စီစဉ်ကျင်းပခဲ့ပြီး ဒီသင်တန်းတွေကတစ်ဆင့် နှာခေါင်းစည်းနဲ့ လက်သန့်ဆေးရည်များ ပြုလုပ်မှုများ သင်ကြားပြသပေးရာမှာ အသိုက်အဝန်းအားလုံးမှ ဒေသခံများ ပါဝင်တက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီလှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုတွေဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ နေထိုင်သူ (၅,၀၀၀) ကျော်အတွက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေ ဖန်တီးပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ “ကမ္ဘာ့ဖလားထက်ပိုပြီး ဘယ်အရာကမှ လူတွေကို စုံညီ စုရုံးနိုင်ခြင်းမရှိဘူး”လို့ ပြောကြတဲ့အတိုင်း အားကစားပြိုင်ပွဲတွေ ကျင်းပပေးနိုင်ခဲ့လို့ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်ရပါတယ်။

ကုလသမဂ္ဂက ကမ်းလှမ်းစီစဉ်ပေးတဲ့ စက်ချုပ်၊ စက်ပြင်နဲ့ မွေးမြူရေးစတဲ့ အသက်မွေးမှုသင်တန်း အစီအစဉ်တွေမှာလည်း ရခိုင်ပြည်နယ်က အသိုက်အဝန်းအားလုံး အတူပါဝင်တက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကျေးရွာလမ်းများ၊ ရေကန်များနဲ့ကျောင်းများ ပြန်လည်ပြင်ဆင်မွမ်းမံခြင်း စတဲ့အခြေခံအဆောက်အအုံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းတွေအတွက် cash-for-work လို့ခေါ်တဲ့ “ဝင်ငွေရရေး၊ အလုပ်ပေး” စီမံကိန်းများမှာလည်း အသိုက်အဝန်းအားလုံး ပါဝင်ခဲ့ကြပါတယ်။

လိင်အကြမ်းဖက်မှုတားဆီးကာကွယ်ရေး

မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ပဋိပက္ခအတွင်း လိင်အကြမ်းဖက်မှု တားဆီးကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ ပူးတွဲသဘောတူညီချက်ကို ကုလသမဂ္ဂနဲ့ ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလမှာလက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာ အမျိုးသားအဆင့်ကော်မတီတစ်ရပ်ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး တပ်မတော် တပ်ရင်းများအတွင်း သက်ဆိုင်သည့် ညွှန်ကြားချက်များ ထုတ်ပြန်ရေး၊ လိင်အကြမ်းဖက်မှုစွပ်စွဲချက်များကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး၊ ကျူးလွန်သူများအား အပြစ်ပေးအရေးယူရေး၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးဆိုင်ရာ အရာရှိများအတွက် စွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်ရေး၊ ဥပဒေရေးရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲ ရေးအစီအမံများနဲ့ ကျူးလွန်ခံခဲ့ရသူများအတွက် ဝန်ဆောင်မှုပေးအပ်ရေးစတဲ့ အဓိကဦးစားပေး အကောင်အထည်ဖော်ရမယ့် နယ်ပယ်များကို သတ်မှတ်ဖို့လုပ်ငန်းစီမံချက် တစ်ရပ်ကိုလည်း ရေးဆွဲခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အမျိုးသမီးများအား အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုနဲ့ လိင်အကြမ်းဖက်မှု အပါအဝင် အကြမ်းဖက်မှုပုံစံအားလုံးမှ တားဆီးကာကွယ်ရေးကို ပိုမိုထိရောက်စွာ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် “အမျိုးသမီးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု တားဆီးကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ” ဥပဒေမူကြမ်းတစ်ရပ်ကိုလည်း ရေးဆွဲလျက်ရှိပါတယ်။

ကလေးသူငယ်များအပေါ် ကြီးလေးသော ကျူးလွန်မှုများကို ကာကွယ်တားဆီးရေး

ကျွန်တော်တို့ အစိုးရအနေနဲ့ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခအတွင်း ကလေးသူငယ်များအပေါ် ကြီးလေးသော ကျူးလွန်မှုများမှ ကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ အမျိုးသားကော်မတီကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခအတွင်း ကလေးသူငယ်များအပေါ် သေကျေထိခိုက်ဒဏ်ရာရစေမှုနှင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်ကျူးလွန်မှုများမှ ကာကွယ်တားဆီးနိုင်ရေး အမျိုးသားအဆင့် လုပ်ငန်းစီမံချက်ကို ရေးဆွဲခဲ့ပါတယ်။ ဒီလုပ်ငန်းစီမံချက်ကို ယခုနှစ် ဩဂုတ်လမှာ နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံးက အတည်ပြုခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါ တယ်။ တပ်မတော်အနေနဲ့လည်း လုပ်ငန်းအစီအစဉ်နဲ့အညီ သက်ဆိုင်ရာညွှန်ကြားချက်များ ထုတ်ပြန်ပြီး တိုင်ကြားရေး ယန္တရားတစ်ရပ်နဲ့ စောင့်ကြည့်အကဲဖြတ်မယ့် ကော်မတီတစ်ရပ်ကို ထူထောင်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ လုပ်ငန်းစီမံချက်ပါ အသိပညာပေးရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ UNICEF နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ ယခုနှစ် ဇွန်လမှာ မြန်မာ့တပ်မတော်အား ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ကလေးသူငယ်စစ်သည်စုဆောင်းမှုနှင့် အသုံးပြုမှုစာရင်းမှ ပယ်ဖျက်ပေးခဲ့ပါတယ်။

ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး

ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုကိုဖြေရှင်းဖို့ ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်းက ရခိုင်ပြည်နယ် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပြပွဲကို ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီအခမ်းအနားကို အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း၊ ဝင်ငွေနဲ့ ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတို့အတွက် ရည်ရွယ်ကျင်းပခဲ့တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အခြားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဆိုင်ရာ စီမံချက်များကို စဉ်းစားထားပေမယ့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေနဲ့ ကပ်ရောဂါ ပေါ်ပေါက်လာမှုကြောင့် ဆိုင်းငံ့ထားရပါတယ်။

နိဂုံး

သဘာပတိကြီးခင်ဗျား

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲပြီး ဟန်ချက်ညီသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုစီမံကိန်း (MSDP) မှာ ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ ရည်မှန်းချက်များ အောင်မြင်နိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေအပါအဝင် မိမိတို့ရဲ့ ဦးစားပေးအစီအစဉ်များ၊ လိုအပ်ချက်များနဲ့အညီ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ အပြုသဘောဆက်လက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားမှာဖြစ်ကြောင်း ထပ်လောင်း ကတိကဝတ်ပြုပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဒီမိုကရေစီခရီးမှာ တိုးတက်မှုများစွာ ရရှိထားပြီဖြစ်သော်လည်း ခရီးလမ်းဆုံးကိုရောက်ဖို့ အလှမ်းဝေးနေပါသေးတယ်။ ရရှိထားတဲ့တိုးတက်မှုတွေဟာ ပြည်သူပြည်သားများရဲ့ ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်မှု၊ သာယာဝပြောမှုနဲ့ ကျန်းမာပျော်ရွှင်မှုကို တည်ဆောက်နိုင်ဖို့အတွက် ပြည်သူပြည်သားများရဲ့ ပြင်းပြတဲ့ဆန္ဒကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ဟာ နိုင်ငံတော်သစ်တစ်ခုကို အတူတကွ တည်ထောင်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုခက်ခဲတဲ့ အချိန်တွေမှာ ကျွန်တော်တို့အပေါ် စာနာနားလည်မှု၊ ထောက်ခံအားပေးမှုပြသကြတဲ့ မိတ်ဆွေများကို ကျေးဇူးတင်ရှိကြောင်းနဲ့ သူတို့ရဲ့ ခင်မင်ရင်းနှီးမှုကို ကျွန်တော်တို့ စိတ်ရင်းမှန်နဲ့ တန်ဖိုးထားကြောင်း ပြောကြားလိုပါတယ်။

နိဂုံးချုပ်အနေနဲ့ ပြောကြားလိုပါတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ မေလမှာ ကုလသမဂ္ဂက အမုန်းစကားဆန့်ကျင်ရေးဆိုင်ရာ မဟာဗျူဟာနဲ့ လုပ်ငန်းစီမံချက်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အမုန်းစကားနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြည်တွင်းမှာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ အထူးလိုအပ်လျက်ရှိနေတဲ့အတွက် ဒီထုတ်ပြန်ချက်အပေါ် ဝမ်းမြောက်စွာကြိုဆိုရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စောစောက တင်ပြခဲ့သလိုပဲ နိုင်ငံတကာမှာလည်း ဘယ်လိုလုပ်ဆောင်ရမယ်ဆိုတဲ့ ရှုထောင့်အမြင်များရှိဖို့ လိုပါတယ်။

တစ်ဖက်သားကို ထိတ်လန့်စက်ဆုပ်ဖွယ်ရာအဖြစ် ဆိုးရွားစွာ ပုံဖော်ဝေဖန်ပုတ်ခတ်ခြင်းဟာ ရှေးအကျဆုံးသော ဝါဒဖြန့်ချိမှု နည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ယင်းမှာ မဟာမိတ်များ ဂိုဏ်းဂဏစုဖွဲ့ပြီး တရားနည်းလမ်း မှန်ကန်မျှတမှုမရှိသော ရည်မှန်းချက် အာဂျင်ဒါတစ်ခုအတွက် “တစ်ဖက်ရန်သူ”လို့ ၎င်းတို့ သတ်မှတ်ထားသူအပေါ် အခြားသူများက မလိုမုန်းထားမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာစေရေး လှုံ့ဆော်ပေးတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ လုပ်ပိုင်ခွင့်များ အပ်နှင်းခြင်းခံရသူများအနေနဲ့ အရည်အသွေးအဆင့်အတန်း ထိန်းသိမ်းမှုနဲ့ သမာသမတ်ကျမှုတို့ရဲ့ အမြင့်မားဆုံးသော စံနှုန်းတွေကို လိုက်နာကြဖို့နဲ့ သူတို့ကို ပံ့ပိုးထောက်ခံနေသူတွေ သဘောကျကျေနပ်စေဖို့အတွက် မျက်နှာလုပ်ဆောင်ရွက်တာမျိုးတွေ မပြုမိဖို့ အလွန်အရေး ကြီးပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ဆိုးရွားပြင်းထန်တဲ့ စွပ်စွဲမှုတွေ ပြုလုပ်လျက်ရှိကြပါတယ်။ ဒီစွပ်စွဲမှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သက်သေအထောက်အထား အထင်အရှားနဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေး တရားစီရင်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ “အပြစ်ရှိကြောင်း စီရင်ချက်”ကို နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းမှ အချို့သောသူများက ချမှတ်ခဲ့ပြီးတဲ့ ပုံစံမျိုးတွေ့မြင်နေရပါတယ်။ တိကျခိုင်လုံမှုမရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို အသုံးပြုပြီး အလွန်အမင်းဆိုးရွားစွာ ပုံဖော်ဝေဖန်ပုတ်ခတ်မှုဟာ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ အချင်းချင်းနဲ့ ပြည်သူ များအချင်းချင်းအကြား အမုန်းတရားကို ဖြစ်ပေါ်စေတတ်ပါတယ်။ ဒီအမုန်းတရားဟာ နာကြည်းမုန်းတီးမှုနဲ့ ပဋိပက္ခတို့ ပေါ်ပေါက်လာစေတဲ့ ရှေ့ပြေးနိမိတ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလုပ်ရပ်ဟာ ကုလသမဂ္ဂပဋိညာဉ်စာတမ်း အခြေပြုရာ ဖြစ်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဦးတည်ထားတဲ့ ပင်မမျှော်မှန်းချက်တွေကို အားလျော့စေမှာဖြစ်ပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းရဲ့ မျှတတဲ့ဆက်ဆံမှုကိုသာ တောင်းဆိုခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ကိုယ့်ထင်မြင်ချက်တွေအရ ကောက်ချက်မချမီမှာ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အပြုသဘော မဆောင်တဲ့ ပြောကြားချက်တွေကို စေ့စပ်သေချာစွာနဲ့ ဘက်လိုက်မှုမရှိဘဲ ဆန်းစစ်လေ့လာကြဖို့ ပန်ကြားလိုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ နေထိုင်ကြသူအားလုံးအတွက် ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး၊ စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကရေစီပေါ်ထွန်းရေးနဲ့ အားလုံးပါဝင်တဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတို့ ရရှိစေရေးအတွက် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေအပေါ် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းက နားလည်မှုရှိပြီး ဆက်လက်ထောက်ခံအားပေးမှုများကို အထူးတန်ဖိုးထား ကျေးဇူးတင်ရှိပါကြောင်း ပြောကြားလိုပါတယ်။

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်၊ သဘာပတိကြီးခင်ဗျား။